تاثیر ماساژ بر میزان رشد و الگوی خواب شیرخواران

سابقه و هدف: ماساژ نوزادان و شیرخواران یک جز مهم مراقبتی در سنت جوامع مختلف به‌خصوص هندوستان بوده و در چند سال اخیر مورد بررسی علمی قرار گرفته است. با توجه به تحقیقات محدود در این رابطه و عدم وجود چنین تحقیقی در ایران، این مطالعه با هدف تاثیر ماساژ شیرخواران بر میزان رشد و نمو و الگوی خواب آن‌ها طراحی گردید. مواد و روش‌ها: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی می‌باشد که جامعه پژوهش آن را شیرخواران 2 ماهه مراجعه کننده به درمانگاه‌های سطح شهر اراک تشکیل می‌داد. در ابتدا اندازه‌های توپومتریک (وزن، قد، دور سر، سینه، شکم، بازو و ران) و الگوی خواب نوزادان (مدت زمان خواب در 24 ساعت و مدت زمان خواب شبانه) بررسی شد و سپس شیرخوار به صورت تصادفی در یکی از گروه‌های ماساژ یا بدون ماساژ قرار گرفت. در گروه ماساژ به مادر آموزش داده شد که 2 بار در روز (صبح و شب قبل از خواب) و هر بار 10 دقیقه به مدت 4 هفته تمام بدن شیرخوار را به‌طور مداوم و با حرکت چرخشی یک‌نواخت ماساژ دهد. بعد از این مدت برای همه شیرخواران جمع‌آوری اطلاعات، مجدداً انجام شده و با اطلاعات قبل مقایسه گردید. یافته‌ها: فراوانی جنس و هم‌چنین میانگین قد و بقیه اندازه‌های توپومتریک شیرخواران در بدو مطالعه بین دو گروه تفاوت آماری معنی‌داری نداشت. بعد از 4 هفته در گروه ماساژ میانگین افزایش وزن 12/310 ± 24/965 گرم و در گروه بدون ماساژ 92/220 ± 14/686 گرم بود که از این نظر اختلاف آماری معنی‌داری بین دو گروه مشاهده شد (0001/0 < P ). میانگین افزایش دور سینه در گروه ماساژ 82/0 ± 63/2 و در گروه بدون ماساژ 92/0 ± 75/1 سانتی‌متر بود که این اختلاف نیز معنی‌دار بود ( 05/0 > P ). افزایش قد و دور سر با این‌که در گروه ماساژ بیش‌تر از گروه بدون ماساژ بود اما اختلاف معنی‌دار آماری بین دو گروه مشاهده نشد. میانگین افزایش طول مدت خواب شبانه در گروه ماساژ 9/28 ± 8/94 دقیقه و در گروه شاهد 7/12 ± 4/26 دقیقه بود. افزایش میانگین خواب 24 ساعته 5/22 ± 2/61 دقیقه در گروه مطالعه و 3/8 ± 24/10 دقیقه درگروه شاهد بود که هر دو این اختلاف‌ها معنی‌دار بودند (0001/0 < P). نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، ماساژ بدن شیرخواران باعث بهبود الگوی خواب و هم‌چنین باعث وزن‌گیری بهتر آن‌ها می‌شود و ممکن است در دراز مدت تاثیر مثبتی بر افزایش قد نیز داشته باشد. احتمالاً این تاثیرات مثبت در رشد، به دلیل افزایش ترشح هورمون رشد به علت خواب شبانه بیش‌تر در شیرخوار می‌باشد